Lezing Johan De Keyser "Komeetonderzoek met Rosetta: België is aan boord!"

Op 6 augustus 2014, na een lange reis van meer dan 10 jaar, is het ruimtetuig Rosetta van het Europese ruimtevaartagentschap ESA aangekomen bij komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko. Het Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie (BIRA), een Federale Wetenschappelijke Instelling gevestigd in Ukkel, heeft één van de instrumenten aan boord van Rosetta mee helpen bouwen.

Een komeet is een hemellichaam dat zich in een baan rond de Zon bevindt en enkele kilometer groot is. Een komeet kan gezien worden als een vuile sneeuwbal die ijs en stof bevat. Dicht bij de Zon warmt deze vuile sneeuwbal op zodat gas en stof vrijkomen en een atmosfeer vormen. De typische komeetstaart wordt gevormd door de wisselwerking van dat gas en stof met de Zon.

De wetenschappers van het BIRA zijn vooral geïnteresseerd in de komeetatmosfeer. Daartoe heeft het BIRA onder leiding van de universiteit van Bern (Zwitserland) en samen met andere internationale partners het ROSINA (Rosetta Orbiter Spectrometer for Ion and Neutral Analysis) instrument gebouwd.

Hiermee kan de samenstelling van de komeetatmosfeer worden gemeten. De processen die een rol spelen in de komeetatmosfeer interesseren het BIRA want ze zijn ook belangrijk in de hoge atmosfeer van onze eigen planeet.

Sinds eind juni 2014 worden beelden van komeet 67P naar de Aarde doorgestuurd. Naarmate Rosetta de komeet naderde werden de beelden steeds duidelijker. De komeet blijkt een haltervorm te hebben, en het oppervlak is een conglomeraat van kraters, rotsblokken en aaneen gevroren stukken rots.

De komeet is op weg naar haar perihelium (dichtste nadering tot de Zon) op 13 augustus 2015, de komende maanden zal het oppervlak van de komeet dus steeds meer te lijden krijgen van de toenemende warmte van de Zon, en dat zal merkbaar zijn door het loskomen van gas en stof van het bevroren oppervlak. Op die manier zullen we dankzij de observaties van Rosetta veel bijleren over hoe een komeet zich gedraagt en waaruit ze bestaat, en die inzichten kunnen ons helpen het ontstaan van ons zonnestelsel beter te begrijpen.

Intussen is het landingstoestelletje Philae geland op de komeet (12 november 2014) en heeft ondanks problemen bij het neerkomen toch de nodige data kunnen verzamelen.

Rosetta zelf gaat intussen ijverig voort met het verrichten van onderzoek in een baan rond de komeet, het einde van de missie is pas voorzien in december 2015.

Over dit boeiende ruimtevaartproject en de al verkregen resultaten tegen half februari 2015 komt Johan De Keyser van het BIRA spreken op Volkssterrenwacht MIRA. We krijgen via hem ook een inkijk in de interne keuken en de achtergronden van de missie, Johan De Keyser is immers hoofd van het Departement Ruimtefysica van het BIRA en co-Investigator op het Rosetta/ROSINA instrument.

Aanvang: 15 uur
Toegang: 3 euro
Wie lid van MIRA is, kan gratis deelnemen of aan de helft van de prijs.